Cùng chuyên gia tìm hiểu BHXH và sự quan trọng với người lao động

Bảo hiểm xã hội (BHXH) là chính sách an sinh mang lại nhiều quyền lợi cho người tham gia, kể cả hình thức bắt buộc tại doanh nghiệp hoặc tham gia tự nguyện. Vậy, thực hư sự quan trọng của BHXH với người lao động như thế nào? Hãy cùng chuyên gia tìm hiểu.

BHXH bao gồm những gì

Đối với hình thức bắt buộc tại các doanh nghiệp thì BHXH chỉ được hình thành dựa trên sự đóng góp đồng thời của người lao động và người sử dụng lao động với đầy đủ 3 yếu tố:

• Đối tượng hưởng BHXH.
• Điều kiện hưởng BHXH.
• Mức lương và thời hạn được hưởng trợ cấp BHXH.

Theo đó, khi tham gia BHXH tại Việt Nam theo cơ chế hiện nay, những lợi ích mà BHXH mang lại cho người lao động sẽ được cân đối cụ thể dựa trên các chế độ sau:

• Bảo hiểm ốm đau.
• Bảo hiểm tai nạn lao động và các bệnh nghề nghiệp.
• Bảo hiểm thai sản.
• Bảo hiểm thất nghiệp.
• Bảo hiểm y tế.
• Chế độ hưu trí và tử tuất.

Trong số các chế độ kể trên, nếu người tham gia BHXH dưới hình thức tự nguyện chỉ được hưởng các quyền lợi bảo hiểm về chế độ hưu trí và tử tuất.

Chi tiết lợi ích BHXH mang lại cho người lao động

Cho đến nay, các chính sách của BHXH vẫn được đánh giá là yếu tố an sinh đảm bảo đời sống vật chất, tinh thần cho người lao động. Cụ thể, những lợi ích mà BHXH mang lại cho người lao động có thể tóm lược như sau:

Hưởng trợ cấp khi bệnh tật, đau ốm

Khi người lao động đau ốm, sẽ được duyệt chế độ nghỉ dưỡng sức, chi tiết:

Ngoài ra, người lao động còn được hưởng trợ cấp 75% tháng lương gần nhất đối với bệnh thông thường. Trường hợp bệnh dài ngày thì tùy thuộc thời gian tham gia BHXH sẽ nhận được mức hưởng thấp hơn tùy đối tượng.

Hưởng chế độ thai sản

Khi người lao động nam/nữ đáp ứng đủ các điều kiện được nghỉ thai sản (khám thai, sảy hoặc nạo phá thai, nghỉ sinh con/vợ sinh con, con mất sau sinh, tránh thai), cũng sẽ đồng thời nhận được các mức trợ cấp phù hợp.

Mức hưởng thai sản cho người lao động là 6 tháng bình quân lương tháng đóng BHXH. Bên cạnh đó là khoản trợ cấp 1 lần – tính bằng 2 lần mức lương cơ sở hiện hành.

Hưởng chế độ tai nạn lao động

Sự quan trọng của BHXH với người lao động trong quá trình làm việc chính là được hưởng trợ cấp và thời gian nghỉ ngơi tương ứng nếu chẳng may gặp tai nạn rủi ro hoặc bệnh nghề nghiệp.

Tùy trường hợp suy giảm khả năng lao động từ 5 đến 30%, 31% trở lên hoặc tối thiểu 81% mà mức hưởng chế độ sẽ có sự khác biệt.

Trợ cấp lương hưu và tử tuất

Hai chế độ được áp dụng đồng thời đối với BHXH bắt buộc và BHXH tự nguyện chính là hưu trí và tử tuất.

Người tham gia BHXH nếu không may mất đi hoặc khi đã đạt đủ điều kiện nhận lương hưu (bao gồm lương hưu hàng tháng và trợ cấp 1 lần) sẽ được áp dụng các chính sách hỗ trợ an sinh tương ứng theo quy định của BHXH.

Độ tuổi hưu, chế độ sau hưu cần phải nắm rõ

Trong số những lợi ích mà BHXH mang lại cho người lao động như đã kể trên thì cần phải nắm được độ tuổi hưởng hưu trí và chế độ sau hưu.

Theo đó, quy định chính thức năm 2022 đã có sự điều chỉnh đối với tuổi về hưu của cả lao động nam và nữ:

• Lao động nữ: đủ 55 tuổi 08 tháng.
• Lao động nam: đủ 60 tuổi 06 tháng.

Đồng thời, người lao động sẽ được hưởng lương hưu nếu đóng BHXH đủ 20 năm trở lên.

Quy định cũng nêu rõ, những trường hợp hưởng chính sách hưu trí khi bị suy giảm khả năng lao động sẽ có sự khác biệt đáng kể.

Mức lương hưu cơ bản hằng tháng

Lương hưu = Mức bình quân tiền lương đóng BHXH * Tỷ lệ hưởng lương hưu

• Lao động nam: 45% bình quân tiền lương tháng đóng BHXH (tương ứng 20 năm). Sau đó mỗi năm đóng, cộng thêm 2% đến tối đa 75%.
• Lao động nữ: 45% bình quân tiền lương tháng đóng BHXH (tương ứng 15 năm). Sau đó mỗi năm đóng, cộng thêm 2% đến tối đa 75%.
• Lao động nữ chuyên trách hoặc không chuyên trách: 45% bình quân tiền lương tháng đóng BHXH (đủ 15 đóng). Từ năm thứ 16 đến 20, cứ mỗi năm tính thêm 2%.

Mức lương hưu hằng tháng khi nghỉ hưu trước tuổi

Theo quy định, nếu đạt đủ điều kiện nghỉ hưu trước tuổi thì mức hưởng mỗi tháng được tính tương đương người nghỉ hưu đủ tuổi. Sau đó, cứ mỗi năm nghỉ hưu trước tuổi quy định sẽ giảm 2%.

Trường hợp cá biệt, nếu thời gian nghỉ hưu trước tuổi có tháng lẻ thì:

• Dưới 6 tháng: không giảm tỷ lệ phần trăm hưởng lương hưu.
• Từ 6 tháng trở lên: áp dụng mức giảm 1%.

Như vậy, với những lợi ích mà BHXH mang lại cho người lao động thì chính sách này thực sự rất cần thiết cho mọi trường hợp người lao động tham gia BHXH tại doanh nghiệp.

Ngoài ra, những điểm đổi mới của BHXH 2022 cũng là điểm cần biết để bảo vệ quyền lợi của chính mình!

Đây là bài viết trong series những bài viết về BHXH mà trang việc làm tại Quảng Nam muốn gửi đến người lao động những thông tin cô đọng và quan trọng nhất!